همه چیز در مورد رنگ پلی اورتان
پنج‌شنبه 18 خرداد 02 | 11:53
رنگ پلی‌اورتان یک پوشش محافظتی است که از سطح زیرین خود در برابر خوردگی، هوازدگی، سایش و سایر عوامل مخرب محافظت می‌کند. این نوع پوشش به دلیل مقاومت بالا در برابر عوامل محیطی، به ویژه برای سطوحی که برای مدت طولانی در فضای باز قرار دارند، کاربردهای فراوانی دارد. با اینکه معمولاً به عنوان “رنگ پلی‌اورتان” شناخته می‌شود، این ماده در واقع نوعی پوشش محافظتی است که به عنوان رنگ شناخته شده و کاربرد آن شباهت زیادی به رنگ ندارد. در این مقاله، قصد داریم به بررسی کاربردها و ویژگی‌های این پوشش محافظتی پرداخته و توضیحاتی در این زمینه ارائه دهیم.
رنگ پلی اورتان چیست؟
پلی‌اورتان، یک نوع پلیمر است که در ترکیب خود دارای یک گروه ایزوسیانات و یک گروه هیدروکسیل می‌باشد. این ماده به صورت دو نوع ترموست (موادی که در اثر گرما سفت و غیرقابل تغییر شکل می‌شوند) و ترموپلاست (موادی که در اثر گرما ذوب شده و قابل تغییر شکل می‌باشند) تولید می‌شود. یکی از ویژگی‌های جالب پلی‌اورتان این است که با تغییر در فرمولاسیون، می‌تواند در حالت‌های براق، مات و یا شفاف شود.
اگرچه رنگ پلی‌اورتان ظاهراً مشابه به برخی از رنگ‌ها و پوشش‌ها (مانند اپوکسی) باشد، اما ویژگی‌ها و کاربردهای آن متفاوت هستند. این ماده نه تنها بادوام‌تر از اپوکسی است بلکه نرمی بیشتری دارد و دارای خاصیت کشسانی فراوانی می‌باشد. این خصوصیات باعث می‌شوند که پلی‌اورتان برای استفاده در کفپوش‌ها به ویژه مناطق با تردد بالا، بسیار مناسب باشد. کشسانی و کم‌سختی این ماده باعث مقاومت بیشتر به ضربه نیز می‌شود.
همچنین، خاصیت کشسانی کفپوش‌های پلی‌اورتان باعث حفظ شکل و ویژگی‌های مکانیکی آن در دماهای پایین‌تر از ۱- درجه سانتیگراد می‌شود. مقاومت بالا به سایش، خراش و فرورفتگی از ویژگی‌های دیگر کفپوش‌های پلی‌اورتان است؛ از این رو، این نوع کفپوش‌ها برای استفاده در مکان‌های پرتردد و شلوغ مانند فرودگاه‌ها، بیمارستان‌ها، پارکینگ‌ها، مراکز خرید و غیره بسیار مناسب می‌باشند.
به دلیل خاصیت غیرقابل اشتعال بودن، رنگ پلی‌اورتان در مکان‌هایی که خطر احتراق وجود دارد، استفاده می‌شود. خشک شدن این نوع رنگ نیاز به فرایند خاصی ندارد و در دما و رطوبت محیط انجام می‌شود. برای اعمال این رنگ بر روی سطوح، از غلطک یا اسپری مخصوص پلی‌اورتان استفاده می‌شود. این نوع پوشش بر روی سطوح مختلف از جمله چوب، کفپوش‌های چوبی، فلزات، بتن، پارچه و غیره کاربرد دارد. در ادامه به بررسی مزایای این نوع رنگ می‌پردازیم.
مزایای رنگ پلی اورتان
ویژگی‌های فیزیکی رنگ پلی‌اورتان بستگی به ترکیبات آن دارد و فرمولاسیون‌های مختلف این رنگ از کاربردها و مزایای متفاوتی برخوردارند. برخی از مزایای رنگ پلی‌اورتان عبارت‌اند از:
- استفاده راحت و خشک شدن سریع: خشک شدن سریع رنگ پلی‌اورتان به صرفه‌جویی در زمان کمک می‌کند. این رنگ به راحتی بر روی سطح اعمال می‌شود و سریع‌تر از اپوکسی خشک و آماده استفاده می‌شود.
- مقاومت در برابر آب و مواد شیمیایی: رنگ پلی‌اورتان در مقابل اکثر ترکیبات شیمیایی مقاوم است. همچنین، نوع پایه روغن این رنگ نیز مقاومت مناسبی در برابر آب، بخار، و رطوبت دارد.
- دوام بسیار زیاد: پس از خشک شدن، رنگ پلی‌اورتان به یک لایه سخت و محکم تبدیل می‌شود که سطح زیرین خود را از سایش، خراش، و آسیب‌های دیگر محافظت می‌کند.
- ظاهر جذاب: رنگ پلی‌اورتان قابلیت ایجاد پوشش مات یا براق بی‌عیب و نقص را دارد و از رنگ و سطح زیرین خود محافظت می‌کند.
- مقاوم به شرایط محیطی و اشعه فرابنفش: پلی‌اورتان در تمام شرایط محیطی مقاومت نشان می‌دهد، از زیرزمین گرفته تا سواحل. همچنین، در برابر اشعه فرابنفش خورشید بسیار مقاوم است. این ماده در طیف وسیعی از دماها نیز پایداری حرارتی دارد.
معایب رنگ پلی‌اورتان نیز وجود دارد، از جمله:
- حساسیت به نور خورشید: اگر به مدت طولانی در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرد، ممکن است ضعیف و شکننده شده و دوام خود را از دست دهد. در چنین شرایطی نیاز به اعمال مجدد لایه‌ای از پلی‌اورتان بر روی سطح وجود دارد.
- احتمال ایجاد بخارات مضر: بخاراتی که در زمان استفاده و اعمال پلی‌اورتان از آن ساطع می‌شود، ممکن است برای ریه‌ها، چشم‌ها، و پوست مضر باشد. همچنین، این بخارات ممکن است واکنش‌های آلرژیک ایجاد کند.
نکته: هنگام کار با رنگ پلی‌اورتان، استفاده از تجهیزات حفاظتی مانند لباس کار، دستکش، عینک محافظ، و ماسک تنفسی توصیه می‌شود. ایمنی در هنگام انجام کارهای صنعتی بسیار حائز اهمیت است.
انواع رنگ پلی اورتان
فرمولاسیون‌های مختلف پلی اورتان ویژگی‌های ظاهری و کاربردهای مختلفی دارند. رنگ پلی اورتان از نظر رنگ و ظاهر در سه نوع مات، جلادار و براق (یا نیمه براق) موجود است.
پلی اورتان مات: هیچ‌گونه براقیت و درخشندگی نداشته و ظاهر طبیعی چوب را حفظ می‌کند.
پلی اورتان جلادار: درخشندگی کم تا متوسط دارد که تا حدودی کثیفی و خراشیدگی‌ها را می‌پوشاند. این نوع از رنگ پلی اورتان در کفپوش چوبی بیشتر استفاده می‌شود.
پلی اورتان براق و نیمه براق: انعکاس و درخشندگی خیلی زیادی دارد.
از لحاظ فرمولاسیون، رنگ‌های پلی اورتان دارای دو نوع پایه روغن و پایه آب هستند که هر کدام مزایای مختلفی دارد:
پلی اورتان پایه آب: ظاهرشفاف و بوی کمی داشته و سریعا خشک می‌شود. استفاده از آن برای جاهایی که کمتر در معرض حرارت و شرایط محیطی هستند توصیه می‌شود. پلی اورتان پایه آب را می‌توان در مواردی از جمله میز، قفسه کتاب و عسلی استفاده کرد. پلی اورتان پایه آب در مقایسه با نوع پایه روغن نیاز به اعمال لایه‌های بیشتری دارد.
پلی اورتان پایه روغن: این نوع رنگ به مرور زمان کهربایی می‌شود. پلی اورتان پایه روغن بوی نسبتاً تندی داشته و در مقایسه با نوع پایه آب به زمان بیشتری برای خشک شدن نیاز دارد. همچنین این نوع رنگ دوام بهتری در برابر حرارت داشته و برای میزهای آشپزخانه و مصارف مشابه استفاده می‌شود. به طور کلی مقاومت پلی اورتان پایه روغن از نوع پایه آب بیشتر است.
موارد مصرف رنگ پلی اورتان
همان‌طور اشاره شد ویژگی‌ها و ترکیبات مختلف پلی اورتان باعث شده این ماده طیف گسترده‌ای از کاربردها را داشته باشد. در ادامه به برخی از این کاربردها اشاره می‌کنیم.
کفپوش‌ها
پلی اورتان را می‌توان روی انواع مختلفی از کفپوش‌ها در محیط‌های صنعتی و مجتمع‌های تجاری اعمال کرد. در سالن‌های بولینگ نیز جهت ایجاد درخشندگی در مسیر بولینگ از کفپوش‌های پلی اورتان استفاده می‌شود.
صنایع هوایی
فرمولاسیون خاصی از پلی اورتان کاربردهای زیادی در صنایع هوافضا دارد. روکش‌های پلی اورتان علاوه بر محافظت از هواپیما، باعث صرفه‌جویی در مصرف سوخت آن نیز می‌شوند. این ماده در ساخت آشیانه هواپیما کاربرد دارند. همچنین نیروی دریایی برخی کشورها و بسیاری از شرکت‌ها و کارخانجات نیز از این نوع پلی اورتان استفاده می‌کند.
تجهیزات صنعتی
پلی اورتان در شرایط سخت و خشن محیط‌های صنعتی از تجهیزات محافظت می‌کند. این ماده طول عمر ماشین‌آلات را افزایش داده و کارایی آنها را بیشتر می‌کند.
صنایع دریایی
پلی اورتان برای آب‌بندی بدنه کشتی‌ها و سازه‌های دریایی و محافظت از آنها در برابر خوردگی و آب و هوای سخت استفاده می‌شود. پوشش انواع مختلف قایق‌ها و کشتی‌ها و همچنین ایمن‌سازی و آب‌بندی تجهیزات غواصی از دیگر کاربردهای پلی اورتان است.
خطوط لوله
این پوشش مقاوم برای محافظت از خطوط لوله گاز و روغن استفاده می‌شود. بسیار از این لوله‌ها زیر آب بوده و تحت فشار بالا و شرایط محیطی سخت هستند؛ بنابراین، پلی اورتان ماده‌ای مناسب برای پوشاندن سطح این لوله‌ها است.
سقف‌های فلزی
پلی اورتان در مقایسه با روکش‌های اکریلیک طول عمر بیشتری به سقف می‌دهد. در مصارف صنعتی، پلی اورتان با صرفه‌جویی در هزینه تعمیر سقف هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهد.
توربین‌های بادی
روی پره‌ها و پایه‌های توربین‌های بادی از پوشش پلی اورتان استفاده می‌شود. استفاده از پلی اورتان بهره‌وری انرژی توربین‌های بادی را افزایش می‌دهد.
حلال رنگ پلی اورتان چیست؟
همان‌طور که قبلاً گفته شد پلی اورتان هم پایه روغن و هم پایه آب است. ممکن است شما به دلایل مختلف بخواهید رنگ پلی اورتان خود را رقیق کنید. برای این کار شما نیاز به حلال پلی اورتان دارید. از مواد مختلفی می‌توان به عنوان حلال رنگ پلی اورتان استفاده کرد؛ از جمله: تربانتین، الکل معدنی، تینر، یا در برخی موارد آب.
آب: اگر از پلی اورتان پایه آب استفاده کرده‌اید، برای رقیق کردن رنگ باید از آب استفاده کنید.
الکل معدنی: این حلال معمولاً بدون بو بوده و استفاده از آن راحت است. الکل معدنی یک حلال ملایم و از مشتقات نفتی است.
تربانتین: نربانتین بوی تندی دارد؛ به همین دلیل این ماده را در فضای باز و یا در مکانی با تهویه مناسب استفاده کنید.
تینر: از آنجا که تینر ترکیبات و فرمولاسیون‌های مختلفی دارد، سطوح مختلفی از بو و سمیت را دارد؛ بنابراین حتما تینری را خریداری کنید که برای کار با پلی اورتان مناسب باشد.
دیدگاه شما
